Skomplikowana historia Grobu Nieznanego Żołnierza.
Kto spoczywa w mogile żołnierskiej na cmentarzu w Jedwabnem?
Grób Nieznanego Żołnierza znajduje się na cmentarzu parafialnym. Przez wiele lat pozostawał zapomniany, aż kilkanaście lat temu nadano mu nową oprawę, której fundatorami byli mieszkańcy Jedwabnego. Nad mogiłą wzniesiony został wysoki nagrobek granitowy, zwieńczony krzyżem. Na przedniej ścianie dwie inskrypcje. Na podstawie krzyża: BÓG HONOR OJCZYZNA, poniżej:
W HOŁDZIE
ŻOŁNIERZOM POLSKIM
POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ
Odsłonięcia i poświęcenia pomnika nagrobnego po renowacji dokonano 17 września 2010 r. Wydarzenie to stało się początkiem miejscowej tradycji organizowania przy tym grobie corocznych obchodów rocznicy sowieckiej agresji na Polskę.
Nie jest jasne, kto spoczywa w tej mogile. Mieszkańcy Jedwabnego w większości przypadków nie przechowują żadnych wspomnień z tym związanych. Nawet inicjatorka ufundowania nowego pomnika nagrobnego nie zna jego historii.
"On był w tak opłakanym stanie, […] Ja mówię, gdzie jest społeczeństwo? Żydzi odnawiają, robią. Gdzie są Polacy? Tu bohaterowie poginęli, trzeba to coś […] i zrobiliśmy rekonstrukcję".
Inny mieszkaniec Jedwabnego przytacza historię o pochowanym tutaj żołnierzy armii niemieckiej z czasów I wojny światowej:
" ... to był zastrzelony przez Niemców, przez niemiecki patrol w czasie pierwszej wojny światowej dezerter niemiecki, młody chłopak jakiś tam, urwał się z jednostki i szedł drogą. Jak raz patrol nadjechał, wylegitymowali, że nie ma przepustki, strzelili w łeb i pojechali dalej. […] szli w niedzielę ludzie do kościoła, no to znaleźli zwłoki […] no Niemiec w mundurze, ale no nie będzie leżał tu przy rowie, wzięli go na płaszcz i zanieśli do kościoła […] a po mszy został pogrzebany na cmentarzu” .
Jest też inna możliwość. Lista strat Wojska Polskiego w latach 1918-1920 wymienia nazwisko Franciszka Chojnowskiego, szeregowego 101. Pułku Piechoty, poległego w Jedwabnem lub bliskiej okolicy 27 VII 1920 r. Nie wiadomo, gdzie został pochowany, ale należy przypuszczać, że w pobliżu miejsca śmierci, być może właśnie na cmentarzu parafialnym.
5 lat temu